7/16/2023
Cengiz C. Mataracı

Biraz Erteleme Biraz Kaos: Kaynak Zehirlenmesi

post image Hiç kendinizi çok fazla sekme arasında dolaşırken ya da açtığınız sekmelere 15–20 gün sonra dönerken buldunuz mu? Ve bu sekmeler zamanla kurslar, kitaplar, biriktirdiğiniz podcastler ve hatta ertelediğiniz işlere dönüştü mü?

Cevabınız evet ise kaynak zehirlenmesinin yol açtığı bir procrastination (erteleme rahatsızlığı)’a sahip olabilirsiniz. Burada biraz daha kaynak zehirlenmesi üzerinde durmak istiyorum.

Sürekli kaynak zehirlenmesi olarak tabir ettiğim şeyin global adı “tutorial hell” ya da “tutorial purgatory” ya da “tutorial trap”. Ne derseniz deyin anlamı şuna çıkıyor: bir konu öğrenmek istiyorum, bu konu ile alakalı çok fazla kaynak var, hangisini seçeceğimi bilmiyorum. Bu yüzden bu kaynakların birçoğunu alıp kenara koyuyorum. Biraz birinden biraz birinden bakıyorum ve günün sonunda parça parça bilgilerin hiçbiri elimde kalmıyor. Ertesi gün yine aynı döngü, yine aynı döngü. Ya da bu kaynakları kenarda biriktirip dönüp hiç bakmıyorum.

Buna örnek olarak yukarıda söylediğim gibi açılan ve asla dönülmeyen -bir gün döneceğinizi düşündüğünüz- browser tableri örnek olabilir. Ve hatta bir gün bunları düzenlemeniz gerektiğine karar verip yer imlerine klasör yapıp kaydedebilirsiniz. Fakat farkına varmışsınızdır, davranışı değiştirmediniz. Sadece lokasyonu değiştirdiniz. O sekmeler artık bir klasör içerisinde duruyor, peki ne zaman döneceksiniz?

Kaynak zehirlenmesini hayatın her alanına uyarlayabiliriz. Kitap okuma alışkanlığı ve bunun doğurduğu ihtiyaç olmasa dahi kitap alma alışkanlığı, kararlarınız hakkında overthinking -gereğinden fazla düşünme- ve asla aksiyona geçmeyeceğiniz kararlarınıza çok sıkı bir şekilde tutulmanız vs. Hayatın her alanında bu alışkanlıklara bir şekilde tutuluyoruz.

Açtığınız eğitim, tutorial her ne ise size bir konuyu öğretmek, o konuda ilerlemek amacı taşıyor. Açtığınız başka bir eğitim de aynı amacı taşıyor olabilir fakat bunlardan alacağınız verimi aynı anda alamazsınız. Yani birincisi eğitmen farklı, anlatış tarzı farklı. Eğitimi aldığınız noktada yaptığınız uygulamalar birbirinden farklı olabilir. Hele bir de iki eğitim aynı konuda değilse zaten orada kafanız biraz karışık olabilir.

Şunu diyebilirsiniz, “Ben A konusunda bir eğitim takip ediyorum, günde buna 2 saat ayırıyorum, uygulamalarımı yapıyorum. Akşam oturup B konusunda bir eğitime de 2 saat ayırıyorum ve uygulamalarımı yapıyorum.” Verim alıyorsanız tabii ki devam edin, fakat birini takip ederken diğerinde aklınız kalıyorsa, hangisinin size faydası nedir bilemiyorsanız birazcık “zehirlenme” başlamış demektir.

Peki bu konuda ne yapabiliriz? Daha düzenli olmak mı gerekiyor? Daha kararlı olmak mı? Yoksa daha az mı okuma yapmalıyız?(!)

Açıkçası bunu %100 çözebildiğimi söyleyemem. Beraber çalıştığım arkadaşlarımın birçoğunun “Bu kadar çok sekmede ne yapıyorsun, oha neden bu kadar çok sekme var” gibi şeyler söylediklerini duyuyorum. Fakat bunlarla alakalı yapabileceğim -ve sizin de yapabileceğiniz- bazı şeyler var.

Örneğin artık Notion’u çok sık kullanmaya başladım. Okumam ya da izlemem gereken şeyleri yer imleri yerinde Notion’da tutmaya çalışıyorum. Davranışı değiştirmek istediğim için gün içinde ilk baktığım uygulamalardan biri Notion oluyor. Neler var heybemde, neler öğrenebilirim, neler okumam lazım bunları inceleyip gün içinde -ya da bir zaman atayarak- önüme koymam gerekiyor.

Bu dönemde şunu fark ettim, böyle konularda davranışınız üzerine alışkanlığa dönüşene kadar düşmedikçe düzelmiyor. Yani bir anda şıp diye bir şeyler okumaya başlayıp yazıp çizmiyorsunuz. Bu yazının şu an okuduğunuz satırlarını yazının “Örneğin” diye başlayan paragrafını bitirdikten yaklaşık 1.5 ay sonra yazıyorum. Bu kısım tabii ki erteleme ile alakalı. Fakat bence kaynak zehirlenmesinin erteleme ile alakası oldukça yakın.

Şu sıralar yaptığım başka bir şey de kendime bir board oluşturmak, aynı çalıştığımız şirketlerdeki gibi. “Personal Sprint” adını verdiğim -inanılmaz yaratıcı bir isim- bir boardım var Notion üzerinde. Burada “Yapılacaklar”, “Devam Edilenler”, “Konu Hakkında Çalışma”, “Değerlendirme” ve “Bitti” gibi alanlarım var. Okunacak bir makalem varsa kesinlikle Notion’daki listeme koyup “Yapılacaklar” listeme atıyorum. Sonra her gün oradan birkaç makale alıp bunları “Devam Edilenler” kısmına çekiyorum ve sonrasında da diğer alanlar ile düzenli bir şekilde devam ediyorum.

Şimdi, bunun kaynak zehirlenmesi ile alakası nedir? Şöyle ki, sizin geçen ay kaydettiğiniz, iki ders izleyip başka bir konuya -eğitime- geçtiğiniz eğitim serisi hala tableriniz arasında bekliyor. Siz bunu bir sprinte koysanız, bir görev edinerek ilerlemek isteseniz küçük küçük işler ile o eğitimi normalde bitireceğiniz sürenin çok daha altında bitireceğinize eminim. Burada önemli olan nokta ‘görev edinmeniz’!

Tabii ki burada Notion ya da başka bir uygulama işin biraz şovu. Asıl nokta sorumluluk ve iş bilinci sahibi olmaktan geçiyor. Bir de elinizdeki işi, eğitimi, makaleyi bitirmeden başka birine geçmek sizin zamanınızı, motivasyonunuzu, odağınızı böler. Multi-tasking meselesi burada önemini yavaş yavaş kaybeder.

Bu arada eğer derdiniz gerçekten çok fazla tab açıp bunlar arasında kaybolmak ve bu durumu yönetememek ise One Tab tarzı uygulamaları tavsiye ederim. Ya da benim yaptığım gibi yeni bir sekme açacağınız zaman -o an açmak zorunda değilseniz- bir klasör yapısı ya da Notion sayfası oluşturabilirsiniz.

Sonuç olarak öncelikli olarak elinizde hali hazırda olan ne varsa onu bitirin. Başka bir şeye geçmeden önce bir defa daha düşünün, öncelikle elinizdeki o kurbağayı yiyin. Ve unutmayın, bunu siz yapmazsınız yerinize kimse yapmayacak. O yüzden bu makalenin de sonuna geldiğinizi fark edip mutlu olun, okumak istediğiniz bir paragraflar serisini bitirdiniz. Hadi, sıradaki ile devam!

Okuduğunuz için çok teşekkürler, yanlış-eksik söylediğim bir şey olursa yorumlardan -ya da DM’den- bana söyleyin lütfen. Bir sonraki yazıda görüşmek dileğiyle, sevgiler!

Not: Hiç alakası yok ama Chrome’un mobilde çok tab açtığınız durumda tab sayısını göstermek yerine “:D” koyması çok komik bence :D